1–2 Jun 2023
Facultade de Física, Universidade de Santiago de Compostela
Europe/Zurich timezone

About Ricardo

Ricardo's research career began in 1989 at University of Santiago de Compostela (USC) as the first Xunta de Galicia undergraduate collaborator of the Particle Physics Department, under the supervision of Prof. Joaquín Sánchez Guillén, when he started collaborating with Enrique Zas. After the graduation he continued with a PhD scholarship at the University of Wisconsin-Madison (under an agreement with the USC), where he was a research assistant and obtained his PhD in Physics under the supervision of Prof. Francis Halzen in November 1994, studying precision tests of the Standard Model (loop corrections to the top quark mass) and the use of neural networks in particle imaging techniques. These results were useful later for the famous Ice Cube project starting in Madison at this time. Ricardo simultaneously worked on a second and independent PhD on Astroparticle Physics under the supervision of Francis Halzen and Enrique Zas (postdoctoral researcher at that time), which was brilliantly defended at the University of Santiago de Compostela in December 1993.

In 1995, Ricardo was granted a Marie Curie Fellowship to work at Istituto Nazionale di Fisica Nucleare (INFN) in Rome (again the first of many USC graduates), together with Prof. Giulio Auriemma, in the detection of high energy astrophysical photons. After a 1-year postdoctoral position at the Instituto de Física in São Paulo in 1997, where he collaborated with the group of Prof. Carlos Escobar, Ricardo became assistant professor at the University of Santiago de Compostela in 1998. In 2001, he was the first Ramón y Cajal fellowship awarded in the Department of Particle Physics, and since 2004 he has been a Professor in the Department, where he was a cherished teacher, and advised on his own several PhD theses, Dra. Verónica Canoa, Dr. Guillermo Torralba, Dr. Xabier Feal, and was co-advisor of the PhD works of Dr. Máximo Ave, Dr. Gonzalo Rodriguez-Fernandez and Dra. Inés Valiño. He also directed the early PhD activities of both Dr. Jose Juan Blanco-Pillado, Dr. Diego González-Díaz and Dr. Carlos Naya. He continued this outstanding activity which he particularly enjoyed until his very last moments, advising Alberto García, Miguel Huidobro and Jorge Castelo.

Apart from his remarkable teaching and advising activities, and his early achievements, Ricardo has made outstanding research contributions in many different areas of Physics, starting from non-perturbative calculations in QFT in collaboration with Joaquín Sánchez-Guillén and Holger Gies from Heidelberg (at Jena now) and César Fosco from Bariloche, who became frequent visitors and lecturers of the institute. Ricardo also made seminal contributions to the phenomenology of ultra-high energy cosmic rays and their interactions (in collaboration with Jaime Alvarez-Muñiz, Nestor Armesto, Máximo Ave, Jose Juan Blanco-Pillado, Carlos Escobar, Diego González-Díaz, Concha González-García, Francis Halzen, Jim Hinton, Carlos Pajares, Todor Stanev, Guillermo Torralba, Inés Valiño, Alan Watson and Enrique Zas, as well as other USC/IGFAE members), including fundamental works in high-energy astrophysical neutrinos and their detection with radio waves. For many years he has also been a member of the Pierre Auger Collaboration participating in the construction and operation of the Pierre Auger Observatory in Argentina. Ricardo made fundamental contributions in Auger data analysis, having been responsible for the pioneering program for the reconstruction of inclined showers which has established the activity of the IGFAE-Auger group as one of the strongest in this collaboration. He has also played a crucial role in modeling inclined showers and analyzing the archival data of the Haverah Park array in England along with Alan Watson. This work led him to collaborate with Masahiro Teshima in the analysis of the AGASA air-shower array data in Japan.

In the last few years, Ricardo has been a key person in the understanding of cold dense hadronic matter, extending the collaboration initiated with Joaquín Sánchez-Guillén and Carlos Naya to Christoph Adam, Andrzej Wereszczynski and his more recent students mentioned above. The group obtained important results in nuclear physics for the phenomenology of neutron stars and black holes, combining QFT and general relativity calculations that are part of current textbooks like N. Manton’s Skyrmions (2022). He also made important contributions to the study of entanglement and entropy creation in high-energy hadronic collisions together with Carlos Pajares and Xabier Feal, and contributed with Carlos Salgado and Xabier Feal to deliver very precise theoretical predictions of radiative processes in ordinary and hot QCD matter that are essential to study the properties of the Quark Gluon Plasma at the Large Hadron Collider at CERN and at the Relativistic Heavy Ion Collider at BNL.

Ricardo’s outreach activities with master classes and general audiences talks have been remarkable. A special jewel is the talk “La Física del Botafumeiro: El péndulo antes de Galileo”, delivered to a full auditorium at Rúa Nova in Santiago on November 7, 2016, competing with the nearby Cine Europa film festival. It reflects his broad historical and artistic background and the ability to present serious understandable basics as part of modern humanism.


Sobre Ricardo


La carrera investigadora de Ricardo empezó en 1989 en la Universidad de Santiago de Compostela (USC) como el primer becario-colaborador de la Xunta de Galicia del Departamento de Física de Partículas bajo la supervisión del Prof. Joaquín Sánchez-Guillén, cuando también empieza a colaborar con Enrique Zas. Después de licenciarse obtuvo una beca de doctorado en la Universidad de Wisconsin-Madison en EEUU (en un acuerdo con la USC), donde fue investigador asociado y obtuvo su doctorado en física bajo la supervisión del Prof. Francis Halzen en noviembre de 1994, estudiando tests de precisión del Modelo Estándar (correcciones a un loop de la masa del quark top) y el uso de redes neuronales en técnicas de detección de partículas. Estas contribuciones resultaron importantes posteriormente para el experimento IceCube, que comenzaba a dar sus primeros pasos en aquella época en Madison. Al mismo tiempo Ricardo trabajó en un segundo doctorado en física de astropartículas bajo la supervisión de Francis Halzen y Enrique Zas (en aquel momento investigador postdoctoral) cuya tesis defendió brillantemente en la Universidad de Santiago en diciembre de 1993.

En 1995 Ricardo obtuvo la prestigiosa beca Marie Curie para trabajar en el Istituto Nazionale di Fisica Nucleare (INFN) en Roma (otra vez, el primero de muchos graduados de la USC) junto al Prof. Giulio Auriemma, en la detección de fotones de alta energía. Tras un año de trabajo postdoctoral en el Instituto de Física de São Paulo en 1997, donde colaboró con el grupo del Prof. Carlos Escobar, Ricardo consiguió una plaza de profesor asociado en la USC en 1998. En 2001 fue el primer galardonado Ramón y Cajal del Departamento de Física de Partículas donde, desde 2004, ejerció de profesor titular siendo docente muy querido y apreciado y donde supervisó varias tesis doctorales, incluyendo la de la Dra. Verónica Canoa, el Dr. Guillermo Torralba y el Dr. Xabier Feal, y codirigió el trabajos posdoctoral del Dr. Máximo Ave, el Dr. Gonzalo Rodriguez-Fernandez y la Dra. Inés Valiño. Ricardo también dirigió las primeras etapas de investigación del Dr. Jose Juan Blanco-Pillado y del Dr. Diego González-Díaz. Ricardo continuó muy activo con este extraordinario trabajo de supervisión hasta sus últimos días dirigiendo el trabajo de Alberto García, Miguel Huidobro y Jorge Castelo.

Además de su admirable labor como docente y mentor, y de sus logros muy tempranos, Ricardo ha realizado importantes contribuciones en múltiples y muy diversas áreas de la Física, que van desde cálculos no perturbativos en teorías cuánticas de campos en colaboración con Joaquín Sánchez-Guillén, Holger Gies de Heidelberg en Alemania (ahora en Jena) y César Fosco del Centro Átomico Bariloche en Argentina, que se convertirían en visitantes y conferenciantes habituales del instituto. También en la fenomenología de rayos cósmicos ultraenergéticos y sus interacciones (colaborando con Jaime Alvarez-Muñiz, Nestor Armesto, Máximo Ave, Jose Juan Blanco-Pillado, Carlos Escobar, Diego González-Díaz, Concha González-García, Francis Halzen, Jim Hinton, Carlos Pajares, Todor Stanev, Guillermo Torralba, Inés Valiño, Alan Watson y Enrique Zas, así como con otros miembros de la USC/IGFAE ), incluyendo trabajos fundamentales en la detección de neutrinos cósmicos de altas energías mediante ondas de radio. Durante muchos años ha sido también miembro de la Colaboración Pierre Auger, participando en la construcción y operación del Observatorio Pierre Auger en Argentina. Ricardo realizó contribuciones fundamentales en el análisis de datos de Auger, habiendo sido responsable del pionero programa para la reconstrucción de cascadas inclinadas, que ha establecido la actividad del grupo IGFAE-Auger como uno de los más fuertes de esta colaboración. Ricardo ha tenido también un importante papel en la modelización de cascadas inclinadas y el análisis de datos de la red de antenas de Haverah Park en Inglaterra, junto a Alan Watson. Este trabajo le llevó a colaborar con Masahiro Teshima en el análisis de los datos de la red aire-cascada AGASA en Japón.

En los últimos años, Ricardo ha sido un actor clave en el estudio de la materia nuclear a altas densidades, extendiendo la colaboración iniciada con Joaquín Sánchez-Guillén a Christoph Adam, Andrzej Wereszczynski y a sus estudiantes más recientes y mencionados anteriormente. El grupo obtuvo, combinando cálculos en teorías cuánticas de campos y relatividad general, resultados en física nuclear muy importantes para la fenomenología de las estrellas de neutrones y los agujeros negros que ya forman parte de los libros de texto actuales, como por ejemplo Skyrmions (2022) de N. Manton. Ricardo también realizó importantes contribuciones en el estudio de la entropía de entrelazamiento y creación de entropía en colisiones hadrónicas de alta energía, junto con Carlos Pajares y Xabier Feal, y contribuyó, con Carlos Salgado y Xabier Feal, a proporcionar predicciones teóricas muy precisas para los procesos radiactivos en materia ordinaria y hadrónica a altas temperaturas, que son cruciales para estudiar las propiedades del plasma de quarks y gluones en el Large Hardon Collider (LHC) del CERN y el Relativistic Heavy Ion Collider (RHIC) en BNL.

Las actividades divulgativas de Ricardo con clases magistrales y charlas para el público general fueron también muy notables. Una joya muy especial fue la charla “La Física del Botafumeiro: el péndulo antes de Galileo”, impartida para un auditorio abarrotado en la Rúa Nova en Santiago el 7 de noviembre de 2016, y compitiendo con el auditorio lleno del festival Cineuropa, que se celebraba simultáneamente en las inmediaciones. Estas contribuciones reflejan su gran cultura histórica y artística, así como su habilidad para transmitir de una manera muy sencilla el conocimiento como parte esencial del humanismo moderno.

 

Sobre Ricardo


A carreira investigadora de Ricardo comezou en 1989 na Universidade de Santiago de Compostela (USC) como o primeiro bolseiro colaborador da Xunta de Galicia no Departamento de Física de Partículas baixo a supervisión do Prof. Joaquín Sánchez Guillén, cando tamén comeza a colaborar con Enrique Zas. Despois de licenciarse obtivo unha bolsa de doutoramento na Universidade de Wisconsin-Madison nos EEUU (nun acordo coa USC), onde foi investigador asociado e obtivo o seu doutorado en física baixo a supervisión do Prof. Francis Halzen en novembro de 1994, estudando tests de precisión do Modelo Estándar (correccións perturbativas á masa do quark top) e o uso de redes neuronais en técnicas de detección de partículas. Estas contribucións resultaron útiles posteriormente para o famoso experimento IceCube que botaba a andar daquela en Madison. Ricardo traballou simultáneamente nun segundo doutorado independente en física de astropartículas baixo a supervisión de Francis Halzen e Enrique Zas (investigador posdoutoral nese momento), cuxa tese foi defendida brillantemente na Universidade de Santiago de Compostela en decembro de 1993.

En 1995 Ricardo obtivo unha bolsa Marie Curie para traballar no Istituto Nazionale di Fisica Nucleare (INFN) en Roma (outra vez, o primeiro de moitos graduados da USC), xunto co Prof. Giulio Auriemma, na detección de fotóns de alta enerxía de orixe astrofísica. Após unha posición dun ano como investigador posdoutoral no Instituto de Física de São Paulo en 1997, onde Ricardo colaborou co Prof. Carlos Escobar, Ricardo obtivo a praza de profesor asociado na Universidade de Santiago de Compostela en 1998. En 2001 converteuse no primeiro bolseiro galardoado Ramón y Cajal do Departamento de Física de Partículas da USC onde, dende 2004, exerceu de Profesor do Departamento, sendo docente moi querido e recoñecido polo estudantado, onde dirixiu varias teses doutorais, incluindo as da Dra. Verónica Canoa, Dr. Guillermo Torralba, Dr. Xabier Feal, e co-dixiriu o traballo posdoutoral do Dr. Máximo Ave, Dr. Gonzalo Rodríguez-Fernández e a Dra. Inés Valiño. Ricardo tamén dirixiu os primeiros traballos de investigación doutoral do Dr. José Juan Blanco-Pillado e Dr. Diego González-Díaz. Ricardo continuou moi activo neste extraordinario traballo de supervisión de estudantes do que tanto gustaba ata os seus últimos días, supervisando a Alberto García, Miguel Huidobro e Jorge Castelo.

Ademais da fonda pegada da súa importante labor docente e como mentor, e dos seus logros moi temperás, Ricardo é responsable de contribucións moi relevantes en moitas áreas da física, que van dende cálculos non-perturbativos en teorías cuánticas de campos en colaboración con Joaquín Sánchez-Guillén e Holger Gies de Heidelberg (en Jena agora) e César Fosco do Centro Atómico Bariloche, que se converterían en visitantes e confereciantes habituais do instituto. Tamén na fenomenoloxía de raios cósmicos de altísima enerxía e as súas interaccións (en colaboración con Jaime Álvarez-Muñiz, Nestor Armesto, Máximo Ave, José Juan Blanco-Pillado, Carlos Escobar, Diego González-Días, Concha González-García, Francis Halzen, Jim Hinton, Carlos Pajares, Todor Stanev, Guillermo Torralba, Inés Valiño, Alan Watson e Enrique Zas, así como doutras e doutros membros da USC/IGFAE), incluíndo traballos fundamentais en neutrinos de orixe astrofísica de alta enerxía e a súa detección con ondas de radio. Durante moitos anos tamén foi membro da Colaboración Pierre Auger participando na construción e operación do Observatorio Pierre auger na Arxentina. Ricardo é autor de contribucións fundamentais na análise dos datos de Auger, sendo responsable do programa pioneiro para a reconstrución de fervenzas inclinadas que posicionou ao grupo do IGFAE dentro de Auger como un dos máis importantes na colaboración. Tamén xogou un papel crucial no modelado de fervenzas inclinadas e analizando a toma de datos da rede de detectores en Haverah Park en Inglaterra xunto con Alan Watson. Este traballo levouno a colaborar con Masahiro Teshima na ánalise dos datos da rede de detectores aire-fervenza AGASA en Xapón.

Nos derradeiros anos, Ricardo foi un actor clave nos estudos da materia hadrónica a altas densidades, extendendo a colaboración iniciada con Joaquín Sánchez-Guillén a Christoph Adam, Andrzej Wereszczynski e aos seus estudantes máis recentes mencionados con anterioridade. O grupo obtivo resultados en física nuclear importantes para a fenomenoloxía das estrelas de neutróns e os buracos negros, combinando cálculos en teorías cuánticas de campos con relatividade xeral, e que forman parte actualmente dos libros de texto, como é o caso de Skyrmions (2022) de N. Manton. Tamén fixo importantes contribucións ao estudo do entrelazamento e a creación de entropía en colisións hadrónicas de alta enerxía xunto con Carlos Pajares e Xabier Feal, e contribuiu xunto con Carlos Salgado e Xabier Feal a fornecer as prediccións teóricas máis precisas dos procesos radiativos en materia ordinaria e materia hadrónica quente que son cruciais para estudar as propiedades do plasma de quarks e gluóns no Large Hadron Collider (LHC) do CERN e o Relativistic Heavy Ion Collider (RHIC) de BNL.

As actividades de divulgación de Ricardo con clases maxistrais e charlas para o público xeral foron tamén moi notables. Unha xoia moi especial foi a charla “A Física do Botafumeiro: o péndulo antes de Galileo”, impartida para un auditorio abarrotado na Rúa Nova en Santiago o 7 de novembro de 2016, e competindo co auditorio cheo do mesmo festival Cineuropa que se celebraba xusto ao carón neses momentos. Estas contribucións reflicten a súa fonda bagaxe histórica e artística, así como a súa habilidade para transmitir dun xeito sinxelo o coñecemento como parte esencial do humanismo moderno.