Parçacık Hızlandırıcıları ve Algıçları Yerel Altyapı ve Ar-Ge Çalıştayı
İSU Vadi H Yerleşkesi Konferans Salonu + Zoom
İstinye University (ISU)
Hibrit olarak (hem yüzyüze hem uzaktan erişim ile Zoom üzerinden) yapılacak olan bu çalıştayın amacı parçacık hızlandırıcıları ve parçacık algıçları konularında yerel olarak yürütülen Ar-Ge faaliyetleri ile mevcut ve kurulmakta olan ya da kurulması önerilen/planlanan altyapı tesisleri hakkında bilgilendirme ve değerlendirme ortamı yaratmaktır.
Bu çerçevede etkinliğin kapsamı ulusal kaynaklarla ve yerel olarak yürütülen hızlandırıcı ve algıç odaklı projeler, faaliyetler ve tesislerle sınırlıdır. Uluslararası işbirlikleri bünyesinde katılınan deneylerde gerçekleştirilen çalışmalar bu çalıştay kapsamı dışındadır.
Amaç ve kapsamı çerçevesinde, her yıl Kasım ayı sonunda / Aralık ayı başında düzenlenen bu çalıştay serisi, 30 Kasım 2007 Isparta uçak kazasında aramızdan ayrılmış olan Prof. Dr. Engin Arık ve çalışma arkadaşlarının anısına düzenlenmektedir.
Bu yıl beşincisi düzenlenen seride yer alan önceki çalıştayların detayları aşağıdaki sekmelerdedir:
-
-
09:30
Kayıt ve çay/kahve ikramı
-
1
Açılış - Çalıştay Bilimsel Programı ve Organizasyonu Hakkında Bilgilendirme
"Parçacık Hızlandırıcıları ve Algıçları Yerel Altyapı ve Ar-Ge Çalıştayı" 30 Kasım 2007 Isparta uçak kazasında aramızdan ayrılmış olan Profesör Engin Arık ve çalışma arkadaşları anısına bu yıl beşinci kez düzenlenmektedir.
İstinye Üniversitesi (İSÜ) Temel Bilimler Bölümü ev sahipliğinde Yüksek Enerji Parçacık Fiziği Araştırma Grubu (YEPAF) tarafından düzenlenen çalıştayın bilimsel programı ve organizasyon süreci ile İSÜ YEPAF hakkında çeşitli bilgiler paylaşılacaktır.
Speaker: Serkant Ali Çetin (İstinye Üniversitesi) -
2
TARLA-SEL tesisi devreye alma, ilk hızlandırma ve güncel durum
Ankara Üniversitesi yürütücülüğünde Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı desteğiyle
sürdürülen TARLA (Elektron Hızlandırıcısı ve Işınım Laboratuvarı) projesi, Ocak 2021 itibariyle 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında Ulusal Araştırma Merkezi olarak tanınmıştır. Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA) elektron demetinin süperiletken hızlandırıcı kaviteler vasıtasıyla 15-40 MeV enejiye kadar hızlandırılarak serbest elektron lazeri (3-350 µ) ve Bremsstrahlung ışınımı üretilmesini sağlayacak bir kullanıcı araştırma altyapısıdır. TARLA’da 2024 yılı Nisan ayında birinci süperiletken modülden ilk hızlandırma gerçekleştirilmiş, tasarım parametresi olan 18.3 MeV elektron demeti hızına ulaşılmıştır.Bu çalışmada TARLA tesisinde ilk hızlandırma ve devreye alma çalışmaları ile tesisin güncel durumu hakkında bilgi verilecektir.
Speaker: Özlem Karslı (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
3
TARLA LLRF sistemi ve süperiletken kovukların devreye alınması
Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı’nda süperiletken hızlandırıcı kaviteler ve LLRF (Low Level Radio Frequency-Düşük Seviyeli Radyo Frekansı) sistemi ile 2024 yılı Nisan ayında ilk hızlandırma gerçekleştirilmiştir. Bu hızlandırma işlemi öncesinde LLRF sistemi ve süperiletken (SRF) kovuklar devreye alınmış, testleri tamamlanmış ve bunların sonucunda ilk SRF modülün çıkışında elektron demeti 18.3 MeV enerjisine ulaşmıştır.
Bu çalışmada TARLA tesisinde LLRF sistemi ve süperiletken kovukların devreye alma çalışmaları hakkında bilgi verilecektir.
Speaker: Esra Cansız (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
11:15
Ara & ikram
-
4
Nano-yapılı Bir Gazlı Dedektör: nano-GEM
Gazlı radyasyon dedektörleri, hızlı ve hassas tespit, düşük radyasyon hasarı ve düşük maliyet gibi üstün özellikleri nedeniyle CERN de dahil olmak üzere birçok araştırma merkezi ve sektörde yaygın olarak tercih edilmektedir. Günümüzde, Gas Electron Multiplier (GEM) ve MICRO MEsh GAS (Micromegas) dedektörleri literatürde gazlı dedektör ailesinin en gelişmiş üyeleri olarak bilinmektedir. Farklı amaçlara ve uygulamalara yönelik çeşitlendirilen bu mikro-yapılı gaz dolu dedektörler hızlı ve hassas radyasyon tespitinde mükemmeldir ve radyasyon hasarı açısından yarıiletken dedektörlere göre daha uzun operasyonel ömürler sunar. Bu avantajlara rağmen, genellikle standart boyutlarda yaklaşık 100 cm³ aktif hacime sahip olan bu dedektörler, sürekli bir gaz akışı gerektirmektedir. Genellikle bir soygaz ve yüksek saflıkta bir moleküler gazdan oluşan bu gaz karışımı önemli bir maliyet faktörünü temsil eder. Dolayısıyla LHC veya TPC gibi büyük hacimli projelerde Mikro-desenli gazlı dedektörlerin (MPGD'ler) çalışması, önemli miktarda gaz tüketimini içerir. Ek olarak, karbondioksit (CO₂), düşük maliyeti ve doğadaki bolluğu nedeniyle bu dedektörlerde moleküler gaz olarak yaygın olarak kullanılır. Bu uygulamanın çevresel etkisi bilimsel çevrelerce sıklıkla tartışılmakta ve CERN tarafından yakından izlenmektedir. Bu durum, gaz dolu dedektörlerin kullanımının gelecekteki kısıtlanmasına yol açarak sağladıkları teknolojik faydaları potansiyel olarak ortadan kaldırabilir.
Bu çalışma kapsamında mikro-yapılı gaz dedektörlerine kıyasla, nano-yapılı, önemli ölçüde daha az gaz sarfı gerektiren bir gazlı dedektör tasarlanmış ve prototiplenmiştir. Çalışma bu dedektör prototipine yönelik ayrıntılı karakterizasyon sonuçlarını içermektedir.
Speakers: Yalçın Kalkan (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Nükleer Radyasyon Dedektörleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (NÜRDAM)), Yelda Kandeğer (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Nükleer Radyasyon Dedektörleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (NÜRDAM)) -
5
Hibrit Gazlı Algıçlar Geliştirilmesi
Parçacık fiziği deneylerinde, özellikle çarpıştırıcı dedektörlerinde, gazlı algıçlar önemli bir rol oynamaktadır. Bu algıçlar, izleyicilerde, müon odalarında ve kalorimetrelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak, geleneksel gazların kullanımındaki kısıtlamalar, düzenleyici ve çevresel kaygılar nedeniyle gelecekteki gazlı algıç geliştirmeleri için zorluklar oluşturmaktadır. Bu zorlukların üstesinden gelmek için ekibimiz "hibrit gazlı algıçlar" konseptini geliştirmiştir. Bu yenilikçi yaklaşım, elektron çoğaltma sürecinin bir kısmını gaz ortamından, algıcın içindeki anot yüzeye doğrudan uygulanan yüksek ikincil elektron çoklama verimine sahip bir katı-hal tabakaya kaydırmayı içerir. Bu sayede, çalışma voltajını ve gaz akış hızını önemli ölçüde azaltabilir ve daha sürdürülebilir alternatif gaz karışımlarının kullanımını mümkün hale getirebiliriz.
Bu konsept ilk olarak Dirençli Levha Odaları (Resistive Plate Chambers - RPC'ler) üzerinde test edilmiş ve başarılı neticeler elde edilmiştir. Hibrit gazlı algıç konsepti, sürüklenme tüplerine, merkezi anot teli kaplanarak uygulanmış ve Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA) bünyesinde demet kaybı monitörü olarak kullanılma potansiyeli olan hibrit sürüklenme tüpleri üretilmiştir. Kısa bir süre önce, entegre SiPM’ler yerleştirerek, hibrit RPC’lere optik sinyal okuma özelliği kazandırılmıştır. Burada, hibrit gazlı algıçların geliştirilmesi sürecinden bahsedilecek ve uygulama alanları tartışılacaktır.
Bu çalışma Tübitak 123F335 ve 123F304 numaralı projeler ile desteklenmektedir.
Speaker: Mehmet Tosun (İstinye Üniversitesi) -
6
Organik Sintilatör Üretimi ve Karakterizasyon Çalışmaları
Nükleer reaktörlerin izlenmesi ve nükleer silah üretiminin tespiti için kullanılan antinötrino dedektörlerinde, ters beta bozunumu sonucu oluşan nötronların hassasiyetle tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır. Gadolinyum, yüksek termal nötron yakalama kesit alanı nedeniyle bu amaçla en çok tercih edilen elementlerden biridir.
Bu çalışmada, antinötrino dedektörlerinde kullanılmak üzere poliviniltoluen ve epoksi polimer tabanlı gadolinyum katkılı plastik sintilatörlerin, İstinye Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen üretim ve karakterizasyonuna ilişkin güncel sonuçlar sunulmaktadır. Bunun yanı sıra, puls şekil ayrımı tekniği kullanılarak gama/hızlı nötron ayrımı yapabilen plastik sintilatörlerin üretim ve karakteri-zasyonuna ilişkin bulgular da sunum kapsamında paylaşılacaktır.
Speaker: Sertaç Öztürk (İstinye Üniversitesi) -
13:00
Yemek arası
-
7
TARLA - Helyum Soğutma Sistemi Devreye Alma ve Güncel Durum
Ocak 2021 itibariyle 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında Ulusal Araştırma Merkezi olarak tanınmış olan TARLA’da 2023 yılı Nisan ayında Helyum Soğutma Sistemi’nin devreye alma ve şartlandırma işlemlerine başlanmıştır. Sistemin devreye alma çalışmaları sırasında testler süperiletken modüller kullanılarak yapılmış ve her bir modülün ayrı ayrı maksimum ~110W ısıl yük değerinde 1,80K ve 16±0,01mbar değerlerinde stabilizasyonu elde edilmiştir. Her iki modül maksimum 210W ısıl yük değerinde iken elde edilen soğutma değerleri 1,83K ve 17,8±0,01mbar’dır.
Bu çalışmada Helyum Soğutma Sistemi’nin ilk devreye alma çalışmaları ile güncel durumu hakkında bilgi verilecektir.
Speaker: Can Taner (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
8
TARLA Kontrol Sistemi Güncel Durumu ve Geleceğe Yönelik Planlama Süreci
TARLA (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı) bünyesinde çeşitli alt sistemleri bulundurur. Bu alt sistemlerinden biri olan kontrol sistemi, operasyonları uzaktan yürütmek, kontrol etmek, sistemin güvenliğini sağlamak ve kullanıcılar ile operatörlere arayüz sunmak gibi hızlandırıcılar için kritik konular ile ilgilenmektedir. TARLA kontrol sistemi, uzun yıllardır güncel sürümünü korumuş olup 40 MeV operasyonlarına kadar daha efektif bir çalışma ortamı sağlamak için yeni bir sürüme yükseltilmek istenmektedir. Bu yeni sürümde kontrol sisteminin eski girdileri göz önünde bulundurularak yeni sistem için temelden bir kurgulama yapılması planlanmıştır.
Bu çalışmada kontrol sisteminin güncel durumu ve geleceğe yönelik planlama süreci ile ilgili bilgi verilecektir.
Speaker: Hatice İrem Nalçak (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
9
TARLA 20 MeV Demet Hattı Vakum ve Entegrasyon Çalışmaları
Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA), Türkiye'nin bilim ve teknoloji alanındaki en önemli araştırma merkezlerinden biri olacaktır. TARLA tesisinde kurulumu devam eden lineer elektron hızlandırıcı demet hattında 40 MeV kinetik enerjiye, 1 mA akım değerine ve 77 pC elektriksel yüke sahip elektron demetleri ile Serbest Elektron Lazeri (SEL) üretilecektir. Geldiğimiz aşamada 200 keV enjektör hattı kurularak 1. Linak ile bağlantısı yapılmış ve elektron demetleri yaklaşık 20 MeV enerjiye hızlandırılmıştır.
Bu sunumda 20 MeV demet hattının kurulumu ve hizalanması ve vakuma alınması çalışmalarında vakum ve entegrasyon ekibi olarak, demet hattı vakum değerinin UHV vakum seviyesine ulaşması için vakum hazneleri ve bütün in-vakum malzemelerin gerekli temizlik ve test süreçlerinden geçirilerek montaja hazır hale getirilmesi ve uygun temiz ortam sağlanarak montajı, hizalanması, bake-out süreci ve bu aşamalarda uygulanan yöntemler ve analizler anlatılacaktır.
Speaker: Hüseyin Yıldız (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
15:30
Ara & ikram
-
16:00
Tartışma Oturumu
-
09:30
-
-
10
TARLA U35 Işın Hattı Optik Rezonatörü: Sonuçlar ve Performans Değerlendirmesi
Bu sunumda, TARLA U35 ışın hattı için geliştirilen optik rezonatörün performans testlerinden elde edilen veriler paylaşılacaktır. Geçtiğimiz yıl sunulan tasarım, üretim ve montaj süreçlerinin ardından, bu yıl rezonatörün çalışma koşullarındaki davranışı değerlendirilecektir.
Vakum içinde su soğutma sistemi ve özel tasarım bilyalı kızak gibi yenilikçi tasarım çözümlerinin performansa etkileri ele alınacaktır. Test sonuçları ve karşılaşılan teknik zorluklar, hem rezonatörün yeteneklerini hem de geliştirme sürecinde edinilen deneyimleri ortaya koymaktadır.
Speaker: Barış Yıldırımdemir (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
11
SESAME TXPES Işın Hattı Montaj Ve Testleri
SESAME (Synchrotron-light for Experimental Science and Applications in the Middle East) 2.5 GeV enerjili üçüncü nesil bir senkrotron ışık kaynağıdır. TARLA, TENMAK yürütücülüğünde DESY, BESSY, Bilkent Üniversitesi ve Koç Üniversitesi'nin de dahil olduğu bir proje dahilinde SESAME'deki HESEB demet hattına Turkish Soft X-Ray Photoelectron Spectroscopy (TXPES) demet hattının tasarım, üretim ve kurulumunu üstlenmiştir.
Bu çalışmada, üretim ve montajı başarıyla tamamlanan hattın testleri ve testlerin ön sonuçları paylaşılacaktır. Ayrıca, bu ileri seviye demet hattının geliştirilmesi sırasında karşılaşılan zorluklar ve uygulanan çözümler de değerlendirilecektir.
Speaker: Hamdi Vural (Türk Hızlandırıcı ve Işınım Laboratuvarı (TARLA)) -
12
TENMAK-NÜKEN-PHT’de Proton Demeti ile Işınlama Hizmetleri ve Parçacık Hızlandırıcı Ar-Ge
Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu Nükleer Enerji Araştırma Enstitüsü Proton Hızlandırıcısı Tesisi, 2-30 MeV proton enerjisi, 5 pA-1.2 mA demet akımı ve yerli olarak geliştirilen çeşitli deney istasyonları ile Ar-Ge çalışmaları için uygun bir altyapıya sahiptir. Bunun yanında düşük enerjili proton demeti uygulamalarına yönelik olarak geliştirilen yerli RF kovuklu proton hızlandırıcısının onarım ve devreye alma çalışmaları sürmektedir. Tesiste ayrıca tıbbi amaçlı yeni jenerasyon ağır iyon hızlandırıcılarının geliştirilmesi konusunda CERN ile ortak çalışmalar yürütülmektedir.
Bu konuşmada, yerli olarak geliştirilen proton ışınlama sistemleri tanıtılarak yerel farkındalık seviyesi artırılacak ve parçacık hızlandırıcılarına yönelik son bir yılda gerçekleştirilen Ar-Ge çalışmaları sunulacaktır. Ayrıca, C4+ ve He2+ ağır iyonlarının kanser tedavisi ve radyoizotop üretiminde kullanımına yönelik hızlandırıcı ve demet hatlarının geliştirilmesi konusunda CERN işbirliği ile yürütülen çalışmalar hakkında bilgi verilecektir.
Speaker: Görkem Türemen (TENMAK-NÜKEN) -
11:15
Ara & ikram
-
13
KAHVELab Elektron Mikroskobu Tasarımı, Üretimi, Testleri ve Fizibilite Değerlendirmesi
Kandilli Algıç, Hızlandırıcı ve Enstrümantasyon Laboratuvarı (KAHVELab)’ında yüzey ve içerik/bileşen analizi yapabilen bir Elektron Mikroskopu düzeneği geliştirilmektedir. Bu amaçla birden fazla algıç sistemi ile elektron demeti tanı çalışmaları yürütülmektedir. Böylece KAHVELab Elektron Kaynak Makinesi ile uyumlu bir sistem oluşturma hedefi de desteklenmektedir.
Bu konuşmada elektron demeti ile tarama ve görüntüleme çalışmaları özetlenecek, karşılaşılan zorluklar ve geliştirilen çözümler sunulacaktır.
Speaker: Emre Elibollar (Boğaziçi Üniversitesi) -
14
Nüvesiz Kuadrupol Mıknatıs ve Dönen Bobin Sistemi Ar-Ge Çalışmaları
Hızlandırıcılarda gerçekleştirilen spin deneylerinde, elektrik ve manyetik alanların hassas bir şe-kilde kontrol edilmesi kritik öneme sahiptir. Deneyin hassasiyetine bağlı olarak nanotesla seviyesindeki manyetik gürültü tüm sinyali kolayca domine edebilir. Brookhaven Ulusal Laboratuvarı’nda planlanan Proton Elektrik Dipol Momenti deneyinde, manyetik alanın pikotesla mertebesinde kontrol edilebilmesi gerekmektedir. Bu seviyedeki manyetik alanlar demetleri tasarım yörüngesinden nanometre mertebesinde saptırabileceği gibi, protonların spinlerini de kontrolsüz bir şekilde döndürebilir.
İstinye Üniversitesi bünyesinde yürütülen çalışmalar doğrultusunda bu zorlukların üstesinden gelmek için manyetik histerezis etkisi göstermeyen nüvesiz kuadrupol mıknatıslar tasarlanmış ve üretim süreci başlatılmıştır. Ayrıca, manyetik alan kalitesini ölçmek amacıyla bir dönen bobin sistemi geliştirilmiş ve üretimine başlanmıştır. Bu sunumda, her iki düzenek detaylı bir şekilde tanıtılacaktır.
Bu çalışma 123F095 numaralı TÜBİTAK 1001 projesi kapsamında desteklenmektedir.
Speaker: Orhan Seyrek (İstinye Üniversitesi) -
15
ETAŞ Elektron Teknolojileri A.Ş’nin Hızlandırıcı Teknolojilerindeki Uygulamaları
Türkiye’nin dışa bağımlılığını azaltmak, yurt dışından satın alınan yüksek teknoloji ürünlerini yerli ve milli imkanlarla üretmek amacıyla 2021 yılında kurulan ETAŞ Elektron Teknolojileri A.Ş. adına yapılacak bu sunumda geçen yıldan bu yana geliştirilen yeni elektron ve X-ışını tabancaları, vakum ölçerler ve RF bileşenleri tanıtılacak, yapılan inovatif Elektron Demet Kaynağı (EBW - Electron Beam Welding) işlerine örnek verilecektir.
Speaker: Ümit Kaya (Ankara Üniversitesi) -
13:00
Yemek arası
-
16
Sintilatör Dedektörlerde Yüzey Kaplama Malzemeleri ve Geometrilerinin Sayım Verimine Etkisinin GEANT4 Simülasyonları ile İncelenmesi
Bu çalışmada, organik ve inorganik sintilatör dedektörlerde farklı yüzey kaplama malzemeleri ve geometrilerinin, foto-dedektör tarafından algılanan sintilasyon fotonu sayımına (sayım verimine) etkisi GEANT4 simülasyon araç kiti kullanılarak karşılaştırılmıştır. EJ510 (TiO₂), alüminyum folyo (Al) ve teflon bant (C₂F₄) kaplamalarının, ELJEN EJ200 ve LUXIUM NaI(Tl) sintilatörlerinde sayım verimini artırma oranları incelenmiştir. EJ510 ve teflon bant kaplamaları için katman sayısının sayım verimi üzerindeki etkisi değerlendirilerek ideal katman sayıları belirlenmiştir. Ayrıca, kaplama malzemeleri fiyat/performans açısından değerlendirilmiştir.
Çalışmanın sonuçları, sintilatör dedektörlerde kullanılacak yüzey kaplama malzemelerinin seçimi için önemli bir rehber niteliği taşımaktadır.
Speaker: Yavuz Selim Karakaş (İstanbul Üniversitesi) -
17
FET Tabanlı Radyasyon Sensörleri: Dozimetri Uygulamaları için Performans ve Potansiyel
Alan Etkili Transistör (FET) tabanlı radyasyon dozimetreleri, özellikle NürFET gibi aygıtlar, iyonlaştırıcı radyasyon dozlarını elektriksel özelliklerindeki değişimlerden tespit eden gelişmiş yarı iletken cihazlardır. Bu cihazlar, nükleer tesisler, uzay görevleri, medikal dozimetri ve hızlandırıcı uygulamalar dahil olmak üzere çeşitli sektörlerde radyasyon seviyelerinin hassas ve güvenilir bir şekilde izlenmesinde önemli bir ilgi görmektedir.
NürFET dozimetrelerinin, cihaz özellikleri üzerinde ayrıntılı çalışmalar yürütülmüş ve özellikle oksit tuzak yük yoğunlukları, doz-voltaj kayması korelasyonları ve Co-60 gama ışınımı maruziyetleri sonrası solma özelliklerine odaklanılmıştır. Bulgular, NürFET'lerin başlangıç tuzak yoğunluklarının mikroelektronik teknolojisi gereksinimleri ile uyumlu olduğunu göstermiştir. Özellikle, NürFET'ler ile eşik voltajı (Vth) ve radyasyon dozu arasında doğrusal bir ilişki gözlemlenmiştir ve bu durum doz ölçümünde etkinliklerini vurgulamaktadır. 40 Gray doz seviyesinde 24 mV/Gy hassasiyet kaydedilmiştir. Ayrıca, NürFET'ler, ışınıma maruz kaldıktan sonraki ilk 24 saatin ardından son derece kararlı solma özellikleri sergilemektedir. NürFET'ler, radyasyon dozimetresinin geliştirilmesinde, güvenlik standartlarının iyileştirilmesinde ve yüksek radyasyon ortamlarındaki maliyetlerin düşürülmesinde kilit bir rol oynayabilir.
Bu çalışma, TÜBİTAK tarafından 123E123 numaralı proje ile ve kısmen T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından 2016K12-2834 numaralı sözleşme ile desteklenmiştir.
Speaker: Şenol Kaya (Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Nükleer Radyasyon Dedektörleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (NÜRDAM)) -
18
FPGA Tabanlı Çok Kanallı Veri Toplama ve Dijital Sinyal İşleme Sistem Prototipi
Bu çalışmada, VHDL ile sinyal işleme yeteneklerini çok kanallı veri toplama altyapısıyla entegre eden Alanda Programlanabilir Kapı Dizileri (FPGA) tabanlı prototip geliştirilmiştir. Sistem yüksek hızlı ve eş zamanlı veri toplama gereksinimlerine yönelik özelleştirilmiştir. Öte yandan, radyasyon spektrumunun görselleştirilmesiyle son kullanıcıya yönelik Python tabanlı bir grafik arayüz programını da içermektedir. Sistem de bulunan çeşitli aşamalar, Xilinx Vivado Logic Simulator, LabView ve muhtelif laboratuvar teçhizatlarıyla test edilerek doğrulama süreçleri de tatbik edilmiştir.
Prototip çalışmanın ana bileşenlerinde veri analizi ve sinyal işleme amacıyla FPGA ile entegre edilmiş çift çekirdek ARM-Cortex-A9 işlemciye sahip bir Çip Üzerinde Sistem (SoC), güvenlik kontrollü haberleşme algoritmaları ile paketlenen UART ve Ethernet (1Gbps), dahili ve harici ADC (1MS/s - 1GS/s) ve donanımsal olarak parametreleri ayarlanabilir ön yükselteç gibi yapılar içermektedir.
Sistemin yeniden tasarlanabilir, esnek ve ölçeklenebilir yapısı hem endüstriyel hem de akademik çalışmalara adapte edilebilirliğini mümkün kılmaktadır. Netice itibariyle, test ve geliştirme süreçleri devam eden çok kanallı veri toplama ve dijital sinyal işleme sisteminin mevcut son durumu ve ileriye dönük yapılması planlanan aşamalarının anlatımı sağlanacaktır.
Speaker: Halil Furkan Kımkak (TENMAK-NÜKEN) -
15:15
Ara & ikram
-
15:45
Genel Değerlendirme ve Kapanış
-
10